Bưởi đỏ tiến vua một thời vang bóng giá tiền triệu giờ lăn lóc chợ quê

Bưởi đỏ tiến vua Luận Văn là trái cây đặc sản nổi tiếng của tỉnh Thanh Hóa.

Trái bưởi đỏ tiến vua liệu có một thời vang bóng?

Cách đây vài năm, khi bắt đầu xuất hiện vào dịp Tết, bưởi đỏ được quảng cáo là bưởi ‘tiến vua’. Loại bưởi này không những hiếm mà giá tới vài trăm nghìn đồng một quả. Để có một cặp bưởi Vip trưng Tết Nguyên đán khi đó, nhiều người phải bỏ ra khoản tiền 1,2-1,4 triệu đồng. Thậm chí, có tiền cũng không mua được bởi vì hàng quá hiếm.

Bưởi đỏ tiến vua là giống bưởi được trồng ở làng Luận Văn (xã Thọ Xương, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa) được nhiều người biết đến là một sản vật “tiến vua” ngày xưa.

Là một sản vật “tiến vua” ngày xưa, bưởi còn có những nét riêng không nơi nào có được. Vỏ và ruột bưởi đều có màu đỏ rất đẹp, có mùi thơm đặc trưng, bởi vậy giống bưởi này được nhiều người ưa chuộng, đặc biệt là vào dịp Tết về.

Những năm trước, thời điểm cách Tết nguyên đán từ 1 đến 2 tháng là bưởi đỏ tiến vua đã “chào” thị trường với mức giá từ 180.000 – 200.000 đồng/quả. Thậm chí, có những chùm quả được bán với giá tiền triệu.

Chị Thu Hiền ở Hà Đông (Hà Nội), một người chuyên bán giống bưởi tiến vua cho biết, gia đình chị có 1 vườn trồng giống bưởi này ở Thanh Hóa. Năm nay, nhờ áp dụng kỹ thuật tốt nên bưởi cho thu hoạch sớm, có thể bán từ giờ đến lúc đón Tết Nguyên đán.

Không sốt như mọi năm, những trái bưởi đỏ được cho là bưởi đỏ tiến vua hiện được bán với giá bình dân.

Chị Hiền cho biết, “trên thị trường hiện bán nhiều bưởi đỏ thường, loại này quả tròn như quả bóng, màu vỏ ngoài không được đỏ như bưởi tiến vua, vỏ quả không nhẵn. Giá bán loại bưởi đỏ thường này khá rẻ, chỉ vài chục ngàn đồng mỗi quả.

Còn đối với giống bưởi tiến vua, đặc điểm dễ nhận biết nhất là quả có hình bầu dục, màu đỏ chót, đầu quả lồi lên, lá bưởi tiến vua nhìn cũng “khôn” hơn hẳn so với lá của quả bưởi đỏ thường. Đặc biệt, bưởi tiến vua có mùi thơm khá đặc trưng, chỉ cầm quả bưởi trên tay đã ngửi thấy mùi thơm nức, càng xoa tay vào quả bưởi càng đỏ. Khi ăn, bưởi có vị ngọt thanh”.

Khi bưởi đỏ tiến vua giá bình dân

Hai năm trở lại đây, những cơn sốt bưởi đỏ tiến vua không còn nữa. Bưởi đỏ bắt đầu được nhân trồng ở rất nhiều tỉnh thành. Dịp cận Tết, bưởi đến mùa thu hoạch đổ bộ chợ, giá cũng dần hạ nhiệt. Hiện, giá bưởi đỏ bán trên thị trường dao động từ 60.000-100.000 đồng/quả tuỳ loại. Mức giá này đã bình dân hơn so với thời điểm chúng mới xuất hiện.

Một người chuyên bán hàng online bưởi đỏ tiến vua tại Trần Bình (Cầu Giấy, Hà Nội), thừa nhận, do bưởi đỏ có giá khá rẻ so những vài năm trước nên mặt hàng này được nhiều người đặt mua hơn. Hiện mỗi ngày, đầu mối này bán được khoảng 200 quả bưởi. Mấy ngày nay, lượng khách đặt mua bưởi đỏ tăng cao hơn để cũng ngày mùng 1 tháp Chạp.

Theo tiểu thương này chia sẻ, quả bưởi đỏ chị đang bán là loại bưởi nhung đỏ được trồng ở Tuyên Quang, giá từ 80.000-90.000 đồng/quả tuỳ số lượng khách đặt. Loại bưởi này vỏ đỏ và khá dày nên để được khoảng 2 tháng. Phần tép bưởi không chỉ đỏ mà còn mọng nước, ăn rất ngọt.

Hiện nay, do hiệu quả kinh tế từ cây bưởi đỏ tiến vua, nên nhà vườn ở nhiều tỉnh thành đã mua giống về trồng. Thực tế, những quả bưởi đỏ bán trên thị trường hiện nay phần lớn là trồng ở những nơi khác, chứ không phải là dòng bưởi đỏ chính gốc ở làng Luận Văn. Đó là chưa kể gần đây, bưởi đỏ Trung Quốc cũng ồ ạt tràn vào thị trường Việt Nam với giá 30.000-50.000 đồng một quả, giảm một nửa so với năm ngoái và rẻ hơn rất nhiều so với hàng Việt.

Người dân làng Luận Văn đã bảo tồn thành công giống bưởi đỏ tiến vua đặc sản quê hương.

Trái bưởi đỏ tiến vua đang bị ‘bình dân hóa’ là câu chuyện liên quan tới vấn đề xây dựng thương hiệu nông sản. Theo người dân ở làng Luận Văn, sở dĩ bưởi Luận Văn khi xưa được lựa chọn để tiến vua là bởi khi chín, quả bưởi sẽ chuyển từ màu vàng sang màu đỏ gấc, từ vỏ, cùi cho đến tép bưởi đều “nhuộm” một màu đỏ rất đẹp mắt.

Điều thú vị, khi sử dụng rượu để lau bưởi trước khi dâng cúng tổ tiên, bưởi sẽ có mùi thơm rất đặc trưng và lưu giữ được màu sắc và vẻ tươi đẹp cả tháng trời. Không những vậy, với màu đỏ đặc trưng, bắt mắt, bưởi Luận Văn còn được xem như một biểu tượng của sự may mắn, tài lộc. Chính vì vậy, người xưa ưu ái xếp bưởi đỏ Luận Văn lên vị trí “vua” của các loại bưởi.

Trái bưởi quý là vậy, nhưng khi không có bộ nhận diện thương hiệu rất dễ lẫn với những trái bưởi đỏ đang được trồng ồ ạt ở nhiều địa phương. Thực tế cho thấy, sản lượng bưởi đỏ tiến vua ở Luận Văn không nhiều, thậm chí một thời còn có nguy cơ biến mất. Nhưng nhờ công sức của người dân và chính quyền địa phương trong việc bảo tồn nên đã khôi phục thành công giống bưởi quý.

Hiện nay, toàn xã Thọ Xương có khoảng 22ha bưởi tiến vua. Ngoài xã Thọ Xương, hiện giống bưởi tiến vua đã được phát triển nhiều tại các xã Xuân Bái, Xuân Lam (Thọ Xuân). Hằng năm, người dân Luận Văn thu từ trồng giống bưởi này đạt hơn 10 tỷ đồng.

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND huyện Thọ Xuân, cho biết: Trong thời gian tới, cùng với việc gìn giữ và phát triển giống bưởi quý này, địa phương sẽ phối hợp với các cấp, các ngành xây dựng vùng sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, phát triển thương hiệu bưởi đỏ Luận Văn nhằm bảo hộ danh tiếng của giống bưởi tiến vua; đồng thời, còn giúp giống bưởi phát triển bền vững, hiệu quả kinh tế cao./.