 |
| Rau ngổ còn gọi là rau ngổ thơm, rau ngổ trâu, cúc nước |
Rau ngổ còn gọi là rau ngổ thơm, rau ngổ trâu, cúc nước. Tên khoa học Enydra fluctuans Lour. (Hingtsha repens Roxb. Tetractis paludosa Blume). Thuộc họ Cúc Asteraceae (Compositae).
Cây sống nổi hay ngập nước, dài hàng mét, thân hình trụ nhẵn, phân cành nhiều, có mắt. Lá mọc đối, không cuống, phía dưới ôm vào thân, mép có răng cưa, dài 5cm, rộng 6-10mm…
Cây mọc phổ biến trong các ao hồ khắp các tỉnh ở nước ta. Còn thấy ở Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Trung Quốc. Thường hái lá non, dùng tươi hay phơi khô làm thuốc.
Trong rau ngổ có 93% nước, 2,1% protid, 1,2% glucid, 2,1% xenlulosa, 0,8% tro. Ngoài ra, còn 0,72mg% carotene, 0,29mg% vitamin B, 2,11mg% vitamin C, một ít tinh dầu mùi thơm.
Công dụng và liều dùng
 |
Theo sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS.TS. Đỗ Tất Lợi, nhân dân ta thường hái lá non rau ngổ ăn sống làm gia vị.
Làm thuốc, người ta dùng rau ngổ chữa những trường hợp ăn uống không tiêu, đầy tức bụng, thổ huyết, băng huyết.
Dùng ngoài giã nát đắp lên những nơi viêm tấy.
Ngày dùng từ 12 đến 20g dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài không kể liều lượng.
Theo Lương y Hoàng Duy Tân, một số kinh nghiệm trị bệnh bằng rau ngổ như sau:
Trị sỏi thận: Rau ngổ có tác dụng lợi tiểu, giảm co thắt cơ trơn, giãn mạch máu, tăng lọc ở cầu thận; do đó làm tăng lượng nước tiểu, tạo điều kiện cho sỏi thận bị tống ra ngoài.
Lấy rau ngổ 50g, để tươi, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước, pha thêm ít muối, uống làm một lần, ngày hai lần. Dùng 5 - 7 ngày. Dùng riêng hoặc phối hợp với râu ngô, mã đề, cối xay. Kiên trì thực hiện bài thuốc này có kết quả khá tốt.
Hoặc dùng rau ngổ giã nhỏ, lấy nước pha ít hạt muối, uống ngày 2 lần vào sáng và chiều (uống liền trong 7 ngày).
Hoặc dùng 50 - 100g rau ngổ tươi xay làm sinh tố uống mỗi ngày (uống trong 15 - 30 ngày) hoặc nấu với 2 chén nước, sôi 20 phút để uống.
Trị sỏi mật, sỏi thận (sỏi bùn, đá): 100g rau ngổ tươi giã nhuyễn, vắt lấy nước cốt, thêm 1 muỗng canh mật ong uống vào buổi sáng lúc đói, liên tục 10 - 15 ngày.
Trị đái dầm: Rau ngổ 20g, mùi tàu 20g, cỏ mần trầu 20g, cỏ sữa lá nhỏ 10g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống sau bữa ăn chiều. Dùng 3 - 4 lần.
Trị đái ra máu: Rau ngổ 10g, cỏ tháp bút 10g, rễ cỏ tranh 10g, thái nhỏ, phơi khô, tẩm rượu, sao vàng rồi sắc uống làm hai lần trong ngày.
Trị ban đỏ: Rau ngổ 20g, dây vác tía 20g, măng sậy 10g, đọt tre mỡ 10g, rửa sạch, thái nhỏ, sắc uống trong ngày.
Trị cảm ho: Dùng khoảng 20g cây tươi, sắc uống.
Trị ho, sổ mũi: 15 - 30g rau ngổ tươi, rửa sạch, sắc kỹ lấy nước uống hằng ngày.
Trị đầy hơi, tức bụng, ăn không tiêu: Lấy rau ngổ tươi rửa sạch, mộc hương nam (mua ở các hiệu thuốc nam). Sắc 2 thứ trên với 1.000ml nước còn 250ml thì chia làm 2 lần, uống hết trong ngày.
Cách trồng rau ngổ đơn giản tại nhà
 |
Rau ngổ là một trong những loại rau rất dễ trồng và được trồng quanh năm. Chúng thích nghi tốt nhất ở ruộng nước, ao hồ.
Tuy nhiên bạn vẫn có thể trồng loại rau này ngay trong khu vườn của gia đình.
Những vật dụng cần thiết
Giống như những loại cây khác, cách trồng rau ngổ cũng không yêu cầu quá khắt khe trong việc chọn lựa vật dụng trồng rau.
Các bạn tận dụng khay chậu nhựa, thùng xốp có đục lỗ hoặc một khoảng đất trống để làm nơi trồng rau.
Đất trồng
Rau ngổ thích hợp nhất và phát triển tốt nhất với đất nhiều mùn, độ ẩm cao. Ngoài ra cây cũng có thể mọc với các loại đất khác.
Đối với các bạn không có đất trồng thì đừng lo lắng. Vì trên thị trường đang bán rất nhiều đất trồng rau tại nhà.
Mua đất sạch trộn với phân trùn quế, phân bò, xơ dừa, mùn hữu cơ,… rồi cho vào chậu.
Giống cây
Rau ngổ có hạt nhưng đa số người dân đều trồng bằng phương pháp vô tính. Rau rất dễ trồng, thường được trồng bằng thân cây.
Chọn những thân ngổ to, khỏe, cắt hom dài rừ 15-18 cm để làm giống giâm.
Cách trồng rau ngổ
Chuẩn bị xong đất và hom giống, ta tiến hành giâm hom giống rau ngổ vào chậu. Đặt cây xiêng 30 độ và cắm sâu xuống ¼ thân cây.
Mỗi chậu giâm khoảng 4 hom giống, đặt chậu ở nơi mát mẻ để hom dễ phát triển. Khi hom giống mọc tốt thì ta đưa chậu ra ngoài nắng để cây phát triển toàn diện.
Tưới nước vào sáng sớm và chiều mát.
 |
Chăm sóc
Khoảng 15-20 ngày rau ngổ bắt đầu bén rễ thì các bạn nên bón thúc cho rau bằng phân hữu cơ, phân trùn quế để cây phát triển nhanh hơn. Chú ý: Cách ly bón phân, phun thuốc 1 tuần trước khi thu hoạch rau.
Tưới nước đều đặn, 2 lần/ngày để đủ độ ẩm cho cây. Cây ngổ cần một lượng nước lớn nên thiếu nước cây sẽ hô hấp mạnh, sinh trưởng chậm, phát triển yếu.
Vì đất ẩm nên là điều kiện cho cỏ dại mọc nhiều, các bạn phải chú ý làm cỏ thường xuyên tránh để cỏ lấn cây.
Thu hoạch rau ngổ
Với cách trồng rau ngổ như trên, chỉ cần hăm sóc tốt thì cây sẽ nhanh lớn. Khi rau ngổ cao khoảng 30 cm các bạn có thể thu hoạch.
Dùng dao bén cắt ngang thân cây, chừa lại khoảng 3cm để cây tiếp tục lên nhánh mới.
Vậy là các bạn có thể tự trồng rau ngổ tại nhà và bữa ăn của gia đình càng ngày càng được bổ sung thêm dinh dưỡng.
Chăm cây sau thu hoạch
Sau khi cắt ngang thân cây, các bạn vẫn chăm lại rau ngổ như lúc mới trồng. Tưới nước đều đặn và bón phân kịp thời để cây phát triển.
Cứ sau 25 ngày là các bạn có thể thu hoạch lứa tiếp theo. Sau khoảng 3-4 tháng thì rau ngổ già dần, lá nhỏ ngã vàng và hết hút dinh dưỡng được.
Các bạn nên trồng cây vào những chậu to hơn để cây phát lâu dài nhất.
